अथ कथा

॥ श्री: ॥

अथ कथा प्रारभ्यते ॥

रम्ये वनोद्याने सर्वे पशवः सुखेन निवसन्ति स्म। तत्र एका मादागजी एका मादाश्वानी च मित्रभावेन वसतः स्म। उभे अपि स्वस्वजीवने सन्तुष्टे आस्ताम्। एकदा दैवयोगात् उभे अपि युगपत् गर्भिण्यौ अभवताम्।

मादाश्वानी अतीव प्रसन्ना अभवत्। सा प्रतिदिनं मादागज्याः समीपम् आगत्य तया सह गर्भकालीनानुभवान् आदानप्रदानं करोति स्म। उभे अपि भाविमातरौ स्वस्वशिशूनां विषये चिन्तयन्त्यौ कालं यापयतः स्म।

त्रिमासाः व्यतीताः। एकस्मिन् शुभदिने मादाश्वानी षट् सुन्दरान् शावकान् अजनयत्। सर्वे शावकाः स्वस्थाः बलिनश्च आसन्। मादागजी अपि स्वसख्याः सफलप्रसवाय हृष्टा अभवत्।

कालः शीघ्रं व्यतीतः। षण्मासानन्तरं मादाश्वानी पुनः गर्भिणी अभवत्। नवमासान्ते सा द्वादश शावकान् अजनयत्। एवं क्रमः अनवरतं प्रचलति स्म।

मादाश्वान्याः प्रथमजाताः शावकाः क्रमेण वृद्धिं प्राप्नुवन्। ते सर्वे क्रीडनशीलाः, चपलाः, आज्ञाकारिणश्च आसन्। वनोद्यानस्य अन्ये पशवः अपि तेषां शावकानां व्यवहारेण प्रसन्नाः आसन्।

अष्टादशमासेषु व्यतीतेषु मादाश्वानी एकदा चिन्तापरा अभवत्। सा अपश्यत् यत् स्वशावकाः वयस्काः भवन्ति, परन्तु तस्याः सखी मादागजी अद्यापि गर्भिणी एव आसीत्। सा किञ्चित् चिन्तिता अभूत्।

एकस्मिन् दिने सा धैर्यं धृत्वा मादागजीम् उपसृत्य विनयेन अपृच्छत् - 

"प्रिये सखि! किं त्वं निश्चितं गर्भिणी एव असि? आवां युगपत् गर्भिण्यौ आस्व। परन्तु अहं त्रिवारं शावकान् अजनयम्। मम सर्वे शावकाः इदानीं पूर्णविकसिताः सन्ति। त्वं तु अद्यापि गर्भिणी एव दृश्यसे। किं कारणम्?"

मादागजी स्मितपूर्वकं शान्तभावेन उवाच - 

"हे प्रिये सखि! त्वं मम चिन्तां मा कुरु। एकं महत्त्वपूर्णं तथ्यं श्रृणु। अहं मादागजी अस्मि, न तु श्वानशाविका। मम प्रकृतिः भिन्ना अस्ति। अहं द्वयोः वर्षयोः एकमेव शिशुं जनयामि।"

सा विरम्य पुनः अवदत् - 

"परन्तु यदा मम शिशुः धरातलं स्पृशति, तदा सम्पूर्णा वसुन्धरा तस्य महाप्रभावम् अनुभवति। यदा स राजमार्गे गच्छति, तदा सर्वे मानवाः विस्मयविमुग्धाः भूत्वा तिष्ठन्ति। ते तस्य गौरवं, तस्य महत्त्वं च अनुभवन्ति। यतः मम प्रसूतिः महती, दिव्या, अलौकिका च भवति।"

मादाश्वानी तस्याः वचनानि श्रुत्वा किञ्चित् विचारमग्ना अभवत्। तदा मादागजी पुनः अवदत् - 

"प्रिये! प्रत्येकस्य जीवस्य स्वकीया विशेषता भवति। त्वं स्वल्पकाले बहून् शावकान् जनयसि, ते च शीघ्रमेव वृद्धिं प्राप्नुवन्ति। एषा तव विशेषता। अहं दीर्घकाले एकं महाबलं गजशावकं जनयामि। एषा मम विशेषता। उभे अपि विशेषते स्वस्वस्थाने महत्त्वपूर्णे स्तः।"

एवं श्रुत्वा मादाश्वानी प्रसन्ना अभवत्। सा अवगच्छत् यत् प्रत्येकस्य जीवस्य स्वकीयः कालः, स्वकीया शक्तिः, स्वकीयं महत्त्वं च भवति। न केनापि सह तुलना करणीया।

तस्मात् एषा कथा सर्वेभ्यः एतत् शिक्षयति यत् यदा वयं परेषां शीघ्रसफलतां पश्यामः, तदा स्वविश्वासं न त्यजेम। यदि अस्माकम् आशीर्वादाः विलम्बेन आगच्छन्ति, तर्हि निराशाः न भवेम।

नीति

कालः स्वकीयो भवति प्रत्येकस्य प्रकृष्टधीः।

धैर्यं धृत्वा प्रतीक्षस्व महत्कार्यं महाफलम्॥

आचार्य प्रताप 

कृत

कथा-मञ्जरी से.....

#आचार्य_प्रताप #acharypratap #acharyapratap #संस्कृत #कथामञ्जरी