मंगलवार, 20 अक्तूबर 2020

धातु


धातु का लट् रूप व धातु अर्थ
1. गच्छति - जाना
2. पठति - पढना
3. चलति - चलना  
4. नमति - नमन करना
5. प्रणमति - प्रणाम करना
6. हसति   -  हसना
7. लिखति  - लिखना
8. क्रीडति  - क्रीडा करना
9. नृत्यति   - नाचना
10. अवगच्छति - समझना
11. बोधयति - समझाना
12. धावति    - दौडना
13. पतति      - गिरना
14. भवति     -होना
15. पश्यति     - देखना
16. खादति     - खाना
17. पिबति      - पीना
18. पचति       - पकाना
19. रचयति     - रचना करना
20. सीव्यति     - सीलना
21. विस्मयति    - आश्चर्य होना
22. स्मयति      - मुस्कुराना
23. परिवेषयति  - परोसना
24. वर्षति        - बरसना
25. आगच्छति    - आना
26. आरोहति      - चढना
27. अवरोहति      - उतरना
28. आनयति      - लाना
29. लालयति       - लालन करना
30. पालयति      - पालन करना 
31. पोषयति        - पोषण करना
32. तोषयति       - संतुष्ट करना
33. कण्डूयति      - खुजलाना
34. क्षालयति        - धोना
35. प्रक्षालयति      - धोना
36. ज्वलति          - जलना
37. मार्जयति        - मिटाना
38. सम्मार्जयति    - सफाई करना
39. ताडयति         - पीटना /देखना
40. पूरयति         - पूर्ण करना
41. मिलति        - मिलना
42. वादयति        - बजाना
43. चालयति      - चलाना
44. तर्जयति        - डांटना
45. पृच्छति        - पूछना
46. कर्षति         - कृषि करना
47. दशति        - डसना
48. कर्तयति       - काटना
49. गायति        - गाना
50. अर्चति        - अर्चन करना
51. जपति       - जप करना 
52. ध्यायति     - ध्यान करना 
53. पूजयति     - पूजा करना 
54. त्रोटयति     - तोडना
55. निष्पीडयति - निचोडना
56. पाठयति     - पढाना
57. गणयति      - गिनना
58. बुक्कति     - भौंकना
59. गर्जति       - गर्जना करना 
60. कूजति   - पक्षी आवाज(कलरव)
61. सरति      - सरकना
62. भ्रमति      - घूमना 
63. अस्ति      - है
64. चोरयति     - चुराना
65. दर्शयति       - दिखाना
66. रटति        - रटना
67. हासयति    - हंसाना
68. नयति       -लाना
69. उपविशति - बैठना 
70. चरति       - चरना
71. खेलति       - खेलना
72. शुष्यति     - सूखना
73. नुदति      - दबाना
74. तुदति     - दु:ख देना
75. नदति      - बजना
76. नन्दति      - आनन्दित होना
77. निन्दति      - निन्दा करना 
78. जल्पति      - अनर्गल वार्ता करना 
79. प्रहरति       - प्रहार करना 
80. हरति        - हरण करना 
81. चिकित्सति -चिकित्सा करना 
82. अन्विष्यति  - खोजना
83. विकसति      - विकसित होना
84. ज्वालयति     - जलाना
85. चारयति       - चराना 
86. चर्वति       - चबाना
87. भर्जयति      - भूंजना
88. तर्जयति      - डांटना
89. कारयति       - करवाना
90. तरति        - तैरना
91. निमज्जति   - डूबना
92. स्नाति       - स्नान करना
93. स्वपिति    - सोना 
94. जृम्भति    - ऊबासी लेना
95. स्मरति    - स्मरण करना
96. विस्मरति  - भूलना
97. स्फुरति     - स्फुरण होना
98. स्पृशति      - स्पर्श करना
99. स्निह्यति     - स्नेह करना 
100. तिष्ठति       - रुकना
101. सूचयति     - सूचना देना
102. सरति       - सरकना 
103. सिञ्चति    - सींचना 
104. शुष्यति     - सूखना 
105. वहति      - बहना
106. प्रवहति      - बहना
107. वसति       - रहना 
108. निवसति    - रहना
109. वदति       - बोलना
110. रक्षति      - रक्षा करना 
111. मिलति     - मिलना
112. पृच्छति    - पूछना
113. पीडयति    - पीडा देना 
114. नश्यति     - नष्ट करना
115. धरति      - धारण करना/पहनना
116. धारयति-पहनाना/धारणकरवाना
117. त्यजति    - त्यागना
118. तोलयति   - तौलना
119. जीवति     - जीना
120. छादयति   - ढकना
121. श्वसिति  - श्वास लेना 
122. जिघ्रति     -सूंघना
123. अर्जति      - अर्जन करना
124. इच्छति      - इच्छा करना
125. ईर्ष्यति       - ईर्ष्या करना 
126. द्रुह्यति  - द्रोह करना/जलन होना
127. कथयति    - कहना
128. यजति   - यज्ञ करना
129. याचति    - मांगना
130. वपति    - बोना
131. जयति    - जीतना
132. क्रन्दति   - क्रन्दन करना
133. दहति     - दहन होना
134. फलति    - फलना
135. फुल्लति   -फूलना
136. पक्वति     - पकना
137. वाञ्छति   - इच्छा करना
138. काङ्क्षति   - कामना करना
139. शंसति      - प्रशंसा करना
140. प्रशंसति   - प्रशंसा करना ...... इत्यादय:

*(विशिष्टक्रियापदानि)*
141. पाठयति- पढाता है
142. करोति   - करना
143. ददाति     - देना
144. क्रीणाति   - खरीदना
145. बिभेति   - डरना
146. शक्नोति   - सकना
147. शृणोति     - सुनना 
148. जानाति -  जानना 
149.रोदिति  - रोना
150. जागर्ति - जागना ..इत्यादय

कोई टिप्पणी नहीं:

संक्षिप्त समाचारः

१. राष्ट्रपतिः कोविन्दः प्रधानमन्त्री मोदी च सेनास्य वीरः सैनिकेभ्यः अभिवादनम् अकुरुताम्. २.कुशीनगरम् अन्तराष्ट्रीय विमानपत्तनाय नीत्वा एयरल...