धातु


धातु का लट् रूप व धातु अर्थ
1. गच्छति - जाना
2. पठति - पढना
3. चलति - चलना  
4. नमति - नमन करना
5. प्रणमति - प्रणाम करना
6. हसति   -  हसना
7. लिखति  - लिखना
8. क्रीडति  - क्रीडा करना
9. नृत्यति   - नाचना
10. अवगच्छति - समझना
11. बोधयति - समझाना
12. धावति    - दौडना
13. पतति      - गिरना
14. भवति     -होना
15. पश्यति     - देखना
16. खादति     - खाना
17. पिबति      - पीना
18. पचति       - पकाना
19. रचयति     - रचना करना
20. सीव्यति     - सीलना
21. विस्मयति    - आश्चर्य होना
22. स्मयति      - मुस्कुराना
23. परिवेषयति  - परोसना
24. वर्षति        - बरसना
25. आगच्छति    - आना
26. आरोहति      - चढना
27. अवरोहति      - उतरना
28. आनयति      - लाना
29. लालयति       - लालन करना
30. पालयति      - पालन करना 
31. पोषयति        - पोषण करना
32. तोषयति       - संतुष्ट करना
33. कण्डूयति      - खुजलाना
34. क्षालयति        - धोना
35. प्रक्षालयति      - धोना
36. ज्वलति          - जलना
37. मार्जयति        - मिटाना
38. सम्मार्जयति    - सफाई करना
39. ताडयति         - पीटना /देखना
40. पूरयति         - पूर्ण करना
41. मिलति        - मिलना
42. वादयति        - बजाना
43. चालयति      - चलाना
44. तर्जयति        - डांटना
45. पृच्छति        - पूछना
46. कर्षति         - कृषि करना
47. दशति        - डसना
48. कर्तयति       - काटना
49. गायति        - गाना
50. अर्चति        - अर्चन करना
51. जपति       - जप करना 
52. ध्यायति     - ध्यान करना 
53. पूजयति     - पूजा करना 
54. त्रोटयति     - तोडना
55. निष्पीडयति - निचोडना
56. पाठयति     - पढाना
57. गणयति      - गिनना
58. बुक्कति     - भौंकना
59. गर्जति       - गर्जना करना 
60. कूजति   - पक्षी आवाज(कलरव)
61. सरति      - सरकना
62. भ्रमति      - घूमना 
63. अस्ति      - है
64. चोरयति     - चुराना
65. दर्शयति       - दिखाना
66. रटति        - रटना
67. हासयति    - हंसाना
68. नयति       -लाना
69. उपविशति - बैठना 
70. चरति       - चरना
71. खेलति       - खेलना
72. शुष्यति     - सूखना
73. नुदति      - दबाना
74. तुदति     - दु:ख देना
75. नदति      - बजना
76. नन्दति      - आनन्दित होना
77. निन्दति      - निन्दा करना 
78. जल्पति      - अनर्गल वार्ता करना 
79. प्रहरति       - प्रहार करना 
80. हरति        - हरण करना 
81. चिकित्सति -चिकित्सा करना 
82. अन्विष्यति  - खोजना
83. विकसति      - विकसित होना
84. ज्वालयति     - जलाना
85. चारयति       - चराना 
86. चर्वति       - चबाना
87. भर्जयति      - भूंजना
88. तर्जयति      - डांटना
89. कारयति       - करवाना
90. तरति        - तैरना
91. निमज्जति   - डूबना
92. स्नाति       - स्नान करना
93. स्वपिति    - सोना 
94. जृम्भति    - ऊबासी लेना
95. स्मरति    - स्मरण करना
96. विस्मरति  - भूलना
97. स्फुरति     - स्फुरण होना
98. स्पृशति      - स्पर्श करना
99. स्निह्यति     - स्नेह करना 
100. तिष्ठति       - रुकना
101. सूचयति     - सूचना देना
102. सरति       - सरकना 
103. सिञ्चति    - सींचना 
104. शुष्यति     - सूखना 
105. वहति      - बहना
106. प्रवहति      - बहना
107. वसति       - रहना 
108. निवसति    - रहना
109. वदति       - बोलना
110. रक्षति      - रक्षा करना 
111. मिलति     - मिलना
112. पृच्छति    - पूछना
113. पीडयति    - पीडा देना 
114. नश्यति     - नष्ट करना
115. धरति      - धारण करना/पहनना
116. धारयति-पहनाना/धारणकरवाना
117. त्यजति    - त्यागना
118. तोलयति   - तौलना
119. जीवति     - जीना
120. छादयति   - ढकना
121. श्वसिति  - श्वास लेना 
122. जिघ्रति     -सूंघना
123. अर्जति      - अर्जन करना
124. इच्छति      - इच्छा करना
125. ईर्ष्यति       - ईर्ष्या करना 
126. द्रुह्यति  - द्रोह करना/जलन होना
127. कथयति    - कहना
128. यजति   - यज्ञ करना
129. याचति    - मांगना
130. वपति    - बोना
131. जयति    - जीतना
132. क्रन्दति   - क्रन्दन करना
133. दहति     - दहन होना
134. फलति    - फलना
135. फुल्लति   -फूलना
136. पक्वति     - पकना
137. वाञ्छति   - इच्छा करना
138. काङ्क्षति   - कामना करना
139. शंसति      - प्रशंसा करना
140. प्रशंसति   - प्रशंसा करना ...... इत्यादय:

*(विशिष्टक्रियापदानि)*
141. पाठयति- पढाता है
142. करोति   - करना
143. ददाति     - देना
144. क्रीणाति   - खरीदना
145. बिभेति   - डरना
146. शक्नोति   - सकना
147. शृणोति     - सुनना 
148. जानाति -  जानना 
149.रोदिति  - रोना
150. जागर्ति - जागना ..इत्यादय

0 टिप्पणियाँ

मम जीवनस्य निर्माणकत्र्यः महिलाः: आत्मचिन्तनम्

  मम जीवनस्य निर्माणकत्र्यः महिलाः: आत्मचिन्तनम् म म जीवनपथे अहं बहूनां विशिष्टानां महिलानां संपर्के आगतोऽस्मि, याः मम व्यक्तित्वस्य निर्माणे महत्त्वपूर्णां भूमिकां निरूढवत्यः। एकस्याः प्रेरणास्रोतसः अपेक्षया, बहव्यः महिलाः स्वस्य अविचलितसमर्थनेन अपारत्यागेन च मम जीवनं पोषितवत्यः परिवर्तितवत्यश्च। मम माता अस्य समर्थनपद्धतेः आधारशिलारूपेण तिष्ठति। सा स्वीयकल्याणार्थं स्वार्थत्यागं कृत्वा मम हिताय समर्पिता आसीत्। समाजस्य सम्मानितसदस्यरूपेण मम निर्माणे सहायकानां मूल्यानां संस्थापनं कृतवती। सद्यशसः अनुरक्षणस्य महत्त्वं प्रतिपादयन्त्याः तस्याः निरन्तरप्रयासाः मम व्यक्तिगतव्यावसायिकजीवनयोः गम्भीरप्रभावं पारितवन्तः। मम भगिन्यः अपि मम यात्रायां महत्त्वपूर्णां भूमिकां निर्वाहितवत्यः। तासां जीवने रक्षात्मकं पितृसदृशं स्थानं स्वीकृतवान् अहम्, विवाहानन्तरमपि ताः मम परामर्शं याचन्ते, यत् मम गौरवस्य विषयोऽस्ति। मम पत्न्याः आगमनेन मम दृष्टिकोणे नवीनपरिप्रेक्ष्यं सकारात्मकपरिवर्तनं च आगतम्। तस्याः सहचारिता शक्तेः प्रेरणायाश्च स्रोतः भूत्वा श्रेष्ठतरा...